Τι είναι ο Τεκτονισμός

Έχουν ειπωθεί πάρα πολλά γύρω από αυτό το θέμα από ανθρώπους που συνήθως γνωρίζουν ελάχιστα πράγματα… ή τίποτα. Τα αίτια της παραπληροφόρησης γύρω από το όνομα του εν λόγω οργανισμού ποικίλουν· από απλή άγνοια, φόβο για το διαφορετικό, προκατάληψη αλλά και σκοπιμότητες των καστών εξουσίας. Σε καμία περίπτωση δε θα ήθελα – ως συγγραφέας αυτού του άρθρου – να οικειοποιηθώ το ρόλο της αυθεντίας του Τεκτονισμού. Παραδέχομαι αντιθέτως ότι απέχω πολύ από το να συνειδητοποιήσω σε όλη του την πληρότητα τον πολυδιάστατο σκοπό και τρόπο λειτουργίας αυτής της αδελφότητας η οποία δραστηριοποιείται επισήμως για πάνω από 300 χρόνια. Παρ ’όλα αυτά, ως ενεργός Τέκτων, το θεωρώ καθήκον μου να παραθέσω την προσωπική μου άποψη πάνω σε ένα ζήτημα τόσο παρεξηγημένο και παράλληλα τόσο σημαντικό για την πορεία της ίδιας της ανθρωπότητας.

Ο Τεκτονισμός λοιπόν (αλλιώς: Μασονία, Ελευθεροτεκτονισμός) είναι ο σύγχρονος συνεχιστής των αρχαίων μυστηρίων που λάμβαναν χώρα σε όλες τις περιόδους και σε όλους τους πολιτισμούς της ανθρωπότητας. Σκοπός τους ήταν η αναζήτηση του νόμου πίσω από τα φαινόμενα, των αιτιών της ύπαρξης και η απάντηση στα προαιώνια ερωτήματα του ανθρώπου: Ποιος είμαι, από που έρχομαι, που πηγαίνω;

Ο άνθρωπος ως έλλογο και ενσυνείδητο ον, διακατέχεται από την επιθυμία να ανακαλύψει τον λόγο της ύπαρξης του, το πραγματικό νόημα της ζωής αλλά και τη θέση του μέσα σε αυτή. Ενυπάρχει μέσα μας μία εγγενής ώθηση για αναζήτηση η οποία αποτελεί και το εργαλείο εξέλιξης μας. Πάντα τα πιο ανήσυχα και τολμηρά πνεύματα της εκάστοτε κοινωνίας δημιουργούσαν ομάδες με κοινό σκοπό την έρευνα της αλήθειας. Ήταν η αιχμή του δόρατος για την εξελικτική πορεία εκείνης της κοινωνίας, ήταν οι ανιχνευτές που ψηλάφιζαν το λυκόφως της ύπαρξης για να μεταδώσουν μετά στους ευρύτερους πληθυσμούς αυτά που είχαν ανακαλύψει.

Πληθώρα παραδειγμάτων μας έρχονται στο νου από μύθους και θρύλους του μακρινού παρελθόντος αλλά και από την καταγεγραμμένη ιστορία. Από τους φαραώ και τους ιεροφάντες της αρχαίας Αιγύπτου, τους ιερείς της Μινωικής Κρήτης, τα Μιθραïκά μυστήρια, τους βραχμάνους στην Ινδία, τα ιερά μυστήρια της αρχαίας Ελλάδας που παρήγαγαν σοφούς όπως ο Πυθαγόρας και ο Πλάτωνας, τα Κέλτικα μυστήρια στα Βρετανικά νησιά, τα μυστήρια των ιθαγενών στην Αμερική και την Αυστραλία, τις κοινότητες των γνωστικών της Μεσογείου, τους μάγους και τους μυστικιστές στις αυλές των βασιλιάδων της Ευρώπης, τους αλχημιστές του μεσαίωνα, τα ιπποτικά τάγματα, κ.α.. Τα παραπάνω είναι λίγα μόνο παραδείγματα μυστηριακών θεσμών οι οποίοι θεμελιωνόταν ανέκαθεν ως εκφραστές της ανθρώπινης δίψας για αυτοπραγμάτωση.

Ας επιστρέψουμε όμως στη σημερινή εποχή. Μια εποχή κατάπτωσης των ηθικών αξιών του ανθρώπου, έλλειψης μέτρου και προσανατολισμού. Μια εποχή όπου ανταλλάξαμε την ουσία με την εικόνα και τη ζωή με την επιβίωση. Στη σύγχρονη εποχή λοιπόν, που χρειαζόμαστε ένα σύστημα επαναπροσδιορισμού του ανθρώπινου βίου περισσότερο από ποτέ άλλοτε, έρχεται να καλύψει αυτό το κενό – μεταξύ άλλων οργανισμών – ο Τεκτονισμός. Επιχειρεί με την ατομική προσπάθεια κάθε μέλους να διορθώσει τις στρεβλώσεις που ενυπάρχουν μέσα του, να εξυγιάνει την ψυχή του και να αφυπνίσει το πνεύμα του, καθιστώντας τον άνθρωπο ελεύθερο, κυρίαρχο του εαυτού του και ωφέλιμο για το κοινωνικό σύνολο.

Ποιος είναι όμως αυτός ο οργανισμός και πως δημιουργήθηκε; Ο Τεκτονισμός δημιουργήθηκε και πήρε τη σημερινή του μορφή σταδιακά. Η επικρατέστερη θεωρία είναι πως οι φιλόσοφοι και οι επιστήμονες του μεσαίωνα χρησιμοποίησαν ως φορέα και δομικό πρότυπο τις συντεχνίες των επαγγελματιών οικοδόμων (τεκτόνων) της εποχής και δημιούργησαν ένα νέο θεσμό “ανοικοδόμησης” του ανθρώπινου πνεύματος (τον Ελευθεροτεκτονισμό). Είναι πολύ δύσκολο να γνωρίζουμε ακριβώς τις συνθήκες και τη χρονολογία σύστασης της αδελφότητας λόγω της μυστικότητας που ακολούθησαν τα μέλη της ως αποτέλεσμα των διωγμών που δέχθηκε από την εκκλησιαστική και πολιτική εξουσία. Γνωρίζουμε όμως πως ένα χειρόγραφο γνωστό ως Regius Poem που γράφτηκε το 1390 αναφέρεται στην ηθική και τις αρχές του Τεκτονισμού. Από κει και πέρα χάνουμε και ξαναβρίσκουμε την πορεία του τάγματος σε ποικίλες αναφορές οι οποίες επιβεβαιώνουν την εγκαθίδρυση του, ιδιαίτερα δε στο Ηνωμένο Βασίλειο. Εκεί, πολύ αργότερα, στις 24 Ιουνίου του 1717, δημιουργήθηκε από την ένωση 4 Τεκτονικών στοών του Λονδίνου η πρώτη επίσημη μεγάλη στοά του Τεκτονισμού. Ακολούθησε ευρεία διάδοση της αδελφότητας πίσω στην υπόλοιπη Ευρώπη κι έπειτα στην Αμερική. Στις μέρες μας αποτελείται από εκατομμύρια μέλη, άντρες & γυναίκες όλων των φυλών, των θρησκειών και των κοινωνικών στρωμάτων, οργανωμένος σε πολλά διαφορετικά τάγματα και διοικητικά σώματα. Όλοι όμως οι πραγματικοί Τέκτονες επί της γης μοχθούν για τον ίδιο σκοπό, προσδίδοντας έτσι στην αδελφότητα μια τεράστια δυναμική η οποία δύναται να αλλάξει τον κόσμο.

Έχω ακούσει πολλές φορές την ερώτηση γιατί ο Τεκτονισμός είναι μυστική αδελφότητα. Μήπως έχει τίποτα να κρύψει; Σε όλους αυτούς απαντώ πως ο Τεκτονισμός αναγκάστηκε στο παρελθόν να παραμείνει κρυμμένος λόγω των βίαιων διώξεων που δέχθηκε από όλες τις ιερατικές και πολιτικές εξουσίες που φοβόταν ό,τι δεν μπορούσαν να ελέγξουν. Στις μέρες μας, που οι διωγμοί έχουν δώσει τη θέση τους σε μια πιο έμμεση περιθωριοποίηση, βλέπουμε ότι ο Τεκτονισμός έχει γίνει πιο προσβάσιμος στο ευρύ κοινό και ο καθένας μπορεί να επικοινωνήσει με όποιο Τεκτονικό τάγμα επιθυμεί μέσω της ιστοσελίδας του στο διαδίκτυο.

Παρ’ όλα αυτά κάποιοι κατηγορούν και σήμερα τον Τεκτονισμό ότι αποκρύπτει από τις μάζες τις δήθεν μυστικές διδασκαλίες του για να επικρατεί σε αυτές και να τις εξουσιάζει. Σε αυτό λοιπόν απαντώ πως δε διαδίδεται τίποτα γιατί δεν υπάρχει τίποτα για να διαδοθεί. Ο Τεκτονισμός είναι ένα σύστημα πνευματικής ανάπτυξης του ανθρώπου μέσω αλληγοριών, συμβόλων και τυπικών τα οποία μας μεταδόθηκαν από τα αρχαία μυστήρια. Αυτά ενεργούν αυστηρά ατομικά, ανάλογα με την αντιληπτικότητα και τη διαφορετικότητα της ψυχοσύνθεσης του κάθε μέλους. Πως μπορεί να υπάρξει μια διδασκαλία ή ένα δόγμα το οποίο θα συγκινεί κάθε καρδιά, θα κατανοείται από κάθε μυαλό και θα σβήνει τη δίψα κάθε αναζητητή της αλήθειας; Ο Τεκτονισμός βιώνεται, δε διδάσκεται, ούτε μεταδίδεται με λόγια. Όπως δε μεταδίδεται και η αίσθηση αρμονίας που μας κάνει να νιώθουμε το άκουσμα ενός μουσικού κομματιού ή η θέαση ενός ζωγραφικού αριστουργήματος. Βιώνουμε αυτό που έχουμε μέσα μας και στον Τεκτονισμό το αντικείμενο και το υποκείμενο εργασίας είναι το ίδιο.

Στο παρόν σύντομο άρθρο δεν φιλοδοξώ να αναλύσω ολοκληρωμένα κάθε πτυχή αυτού του ζητήματος, κάτι τέτοιο θα ήταν έτσι κι αλλιώς αδύνατο. Ήθελα απλά να παραθέσω με ειλικρίνεια την προσωπική μου άποψη έτσι ώστε να μπορεί ο αναγνώστης που ενδιαφέρεται για το θέμα να αποκτήσει μια ιδέα για τι είναι ο Τεκτονισμός. Δυστυχώς όπως προείπα είναι μία αδελφότητα ασκόπως και σκοπίμως παρεξηγημένη. Παρόλα αυτά αποτελεί εδώ και αιώνες έναν φορέα σοφίας, ελευθερίας και αγάπης για την ανθρωπότητα. Επιτάσσεται λοιπόν κατά τη γνώμη μου για κάθε σκεπτόμενο άνθρωπο να γνωρίζει τους σκοπούς και την ύπαρξη της, γιατί “όπως ένα κερί δε μπορεί να καεί δίχως φωτιά, έτσι κι ο άνθρωπος δεν μπορεί να ζήσει δίχως πνευματική ζωή”.